Εφηβεία, η δύσκολη!

Η εφηβεία αποτελεί την δυσκολότερη αναπτυξιακά φάση ζωής σχεδόν για όλους τους ανθρώπους ,
είτε το αντιλαμβάνονται είτε όχι.

Η εφηβεία είναι μία περίοδος μετάβασης από την παιδική στην ενήλικη ζωή κάτι που σηματοδοτεί πάρα πολλές αλλαγές,
όχι μόνο για το ίδιο το άτομο αλλά και για ολόκληρη την οικογένεια.
Πέρα από τη συναισθηματική αναστάτωση των γονιών και των εφήβων, πολύ συχνά κατά τη διάρκεια της εφηβείας
έρχονται στο προσκήνιο θέματα και προβλήματα της οικογένειας που μέχρι εκείνη
τη στιγμή παρέμεναν είτε άλυτα , είτε στο σκοτάδι.
Συνήθως τα θέματα αυτά αφορούν την επικοινωνία, τη λειτουργική οριοθέτηση και τις σχέσεις των μελών μεταξύ τους.
Η εφηβεία ξεκινά γύρω στα 11 έτη με μία σειρά βιολογικών εξελίξεων γνωστών ως ήβη.
Το σώμα του εφήβου κατακλύζεται από ορμόνες , γεγονός που οδηγεί σε μία έκρηξη ανάπτυξης,
το παιδικό σώμα με γοργούς ρυθμούς εξελίσσεται και παίρνει την ενήλικη μορφή του.
Οι πολύ μεγάλες βιολογικές αλλαγές στρέφουν την προσοχή του εφήβου στο σώμα του,
ο οποίος ανακαλύπτει τον αυνανισμό και την σεξουαλικότητα του,
κάτι που πέρα από τον πολύ μεγάλο ενθουσιασμό κατακλύσει τον έφηβο και με έντονο άγχος .
Πέρα από τις σωματικές αλλαγές ο έφηβος βιώνει εξίσου πολλές αλλαγές σε συναισθηματικό
αλλά και σε γνωστικό επίπεδο.

Όσο αφορά τη γνωστική ανάπτυξη ο έφηβος πια κατακτά την αφηρημένη σκέψη κάτι που του επιτρέπει
να σκεφτεί και να αναθεωρήσει θεμελιώδη ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης,
όπως την ηθική, την πολιτική, την ελευθερία και άλλα.
Σε αυτή τη φάση ο έφηβος αμφισβητεί την εξουσία ,τους γονείς, κάτι που όσο τρομακτικό κι αν φαίνεται ειδικά
για τους γονείς είναι απαραίτητο για την ολοκλήρωση της δόμησης της ατομικής του ταυτότητας
αλλά και για την πορεία του προς την αυτονομία.
Πιο συγκεκριμένα η εφηβεία προετοιμάζει και οδηγεί σιγά-σιγά τον άνθρωπο προς την ενηλικίωση,
την ανάληψη της ευθύνης του εαυτού αλλά και πιο ενήλικων ρόλων και φυσικά προς τον αποχωρισμό από τους γονείς.
Ο έφηβος, έτσι βρίσκεται αντιμέτωπος με το εξής παράδοξο :
από τη μία ποθεί όσο τίποτε άλλο την ενηλικίωση και την αυτονομία του και ταυτόχρονα θέλει να μείνει κοντά στους γονείς.
Προκειμένου λοιπόν να ξεπεράσει αυτό το εξαιρετικά αγχωτικό σημείο χρειάζεται να αμφισβητήσει και να συγκρουστεί με τους γονείς.
Μέχρι τότε οι γονείς ήταν τέλειοι και αλάνθαστοι για το παιδί τους ,
τώρα ο έφηβος προκειμένου να δομήσει την ατομική του ταυτότητα χρειάζεται
να διαφοροποιηθεί και να απεξιδανικεύσει τους γονείς του.
Πολλές φορές αυτή η φάση πανικοβάλλει τους γονείς και τους ωθεί να αντιδράσουν με μη λειτουργικούς τρόπους.
Είναι σημαντικό οι γονείς να μη φοβηθούν και να αντέξουν τον θυμό του παιδιού τους και την σύγκρουση μαζί του.
Παράλληλα είναι σημαντικό να προσφέρουν ένα πολύ καλά οριοθετημένο,
οργανωμένο και πάνω απ' όλα ασφαλές πλαίσιο ώστε ο έφηβος να μπορέσει να απεξιδανικεύσει
τους γονείς του και να δομήσει μια θετική και ολοκληρωμένη ταυτότητα του εαυτού.
Αν οι γονείς αντιδράσουν με υπέρμετρη αυστηρότητα ή αυταρχισμό τότε η διαφοροποίηση του εφήβου
μπορεί να συνοδευτεί από βίαιες και έντονες συγκρούσεις ή αντίθετα ο έφηβος να υποταχθεί στην οικογένεια
και να αυξηθεί η εξάρτηση του από την οικογένεια.
Οι γονείς καθόλη τη διάρκεια της εφηβείας είναι σημαντικό να ενθαρρύνουν την ανάληψη πρωτοβουλιών
και ευθυνών από τον έφηβο , όχι όμως παραπάνω απ' όσα αντέχει ή ζητάει ο ίδιος.
Η εφηβεία είναι μία φάση πένθους και απωλειών τόσο για τον έφηβο όσο και για την οικογένειά του.
Ο έφηβος, από τη μία μεριά, αντιλαμβάνεται πως χάνει την παιδικότητα του, κάτι που τον λυπεί.
Από την άλλη πλευρά οι γονείς αντιλαμβάνονται ότι έχουν μεγαλώσει και οι ίδιοι,
παρατηρούν τις αλλαγές στο σώμα τους και πενθούν και εκείνοι για τη χαμένη νιότη τους.
Αντιλαμβάνονται επίσης ότι το παιδί τους έχει μεγαλώσει ,
ότι δε τους έχει πια ανάγκη με τον ίδιο τρόπο και ότι χάνουν την επιρροή που είχαν πάνω του.
Ειδικά στην περίπτωση που είναι το τελευταίο τους παιδί οι γονείς αποχαιρετούν σιγά-σιγά το γονεϊκό τους ρόλο
και βιώνουν το σύνδρομο της άδειας φωλιάς.
Σε αυτή τη φάση οι γονείς χρειάζεται να βρουν νέες ισορροπίες και ρόλους στη ζωή τους
έτσι ώστε να ανακουφιστούν συναισθηματικά και να διευκολύνουν την αυτονομία του παιδιού τους.
Σε αυτή τη φάση οι γονείς επίσης χρειάζεται να κάνουν όλο και λιγότερα πράγματα για το παιδί τους
κάτι που οδηγεί την προσοχή τους στην μεταξύ τους σχέση.
Σιγά-σιγά ο ρόλος του γονιού παύει να είναι προτεραιότητα και οι γονείς ανακαλύπτουν κάτι που μπορεί να είχαν ξεχάσει
ότι πέρα από γονείς είναι ζευγάρι.
Αν σε όλο αυτό το διάστημα οι γονείς δεν έχουν φροντίσει επαρκώς τη μεταξύ τους συντροφική σχέση μπορεί να τους φαίνεται
αρκετά τρομακτικό και αγχωτικό να μείνουν και πάλι οι δυο τους στο σπίτι,
όπως ακριβώς και πριν έρθουν τα παιδιά, γιατί ίσως κάπου στην πορεία έχασαν ο ένας τον άλλον
και τώρα ίσως χρειαστεί να ξαναγνωριστούν ή ακόμα και να λύσουν τα τυχόν θέματα της
μεταξύ τους σχέσης.
Τέλος, η εφηβεία πέρα από το συναισθηματικό βάρος είναι πάνω από όλα μια περίοδος δημιουργίας,
η αρχή ενός νέου ταξιδιού τόσο για τον έφηβο όσο και για τους γονείς του που μπορεί
να είναι συναρπαστικό και να οδηγήσει σε νέα ανεξερεύνητα και πλούσια λημέρια.